Het veranderingsmodel van Tim Knoster onder de loep
Participatiesystemen (structureel) implementeren in je organisatie kan moeilijk zijn. Je moet verschillende mensen mee op de kar krijgen en het vraagt heel wat lobbywerk en planning. Het veranderingsmodel van Tim Knoster uit 1991 helpt je om een complexe verandering te managen en de implementatie van (jongeren)participatie te faciliteren.
Wil je een participatieproject uit de grond stampen? Organiseer intern een voortraject waarin je dit schema uitgebreid onder de loep neemt en toepast op jouw organisatie en toekomstig project.
Knoster zag vijf voorwaarden om een wild idee uit te bouwen tot een succesvolle verandering. Volgens het model is een succesvolle verandering enkel mogelijk als er een gedragen visie is, iedereen het belang en de winst van de verandering ziet, er een actieplan is alsook de middelen en de competenties om de idee waar te maken.
Ontbreekt er nog maar één van deze voorwaarden? Dan ontstaat er verwarring, angst, weerstand, frustratie of chaos.
Vervul alle voorwaarden
Voor je een nieuw (participatie)project start, neem je het best de tijd om met alle betrokkenen bij volgende vragen stil te staan:
Past het nieuwe idee in de visie van de organisatie? Het is belangrijk dat de volledige organisatie achter een helder en gedragen visie staat die ruimte biedt voor jongerenparticipatie. Ontbreekt deze visie, dan kan er verwarring ontstaan: “Wat is de meerwaarde? Waarom is dit nodig?”
Heeft iedereen in mijn organisatie de vaardigheden om dat nieuwe idee toe te passen? Het is belangrijk dat de betrokkenen zich bekwaam voelen in hun rol. Als er niet geïnvesteerd wordt in de ontwikkeling van de nodige competenties bij jeugdwerkers, leerkrachten, ondersteunend personeel, jongeren, etc. ontstaat er angst: “Ik kan dit niet.”
Is iedereen die van ver of van dichtbij betrokken zal zijn bij het nieuwe project ervan overtuigd dat de moeite die erin gestoken wordt ook op persoonlijk vlak iets zal opleveren? Je kunt pas een draagvlak voor een participatieproject creëren als iedereen het nut ervan inziet. Het project moet iets opleveren voor de jongeren, maar ook voor de organisatie. Als er geen winst is, kan er weerstand ontstaan: “Waarom zouden wij daar tijd en geld insteken?”
Heeft de organisatie op dit moment voldoende middelen om iets nieuws te introduceren? Hebben we voldoende geld? Hebben we voldoende tijd? Een participatietraject of –project starten vraagt om bepaalde middelen. Als er geen middelen zijn, zorgt dit voor frustratie: “Moeten wij onze vrije tijd hiervoor opofferen?”
Kan je alle bovenstaande criteria afvinken? Dan is het tijd voor een actieplan voor je participatietraject! En wel zo uitgebreid mogelijk. Een gedetailleerde wie-doet-wat-wanneer. Niet alleen voor de eerste stappen, maar ook voor die in de toekomst. Met een duidelijk plan voorkom je chaos.
Loop je vast op bovenstaande punten?
In participatietrajecten helpt Pimento je graag met de juiste vaardigheden te ontwikkelen, de (persoonlijke) winst helder te krijgen en het actieplan uit te werken. Vraag ook hulp binnen je team om mee na te denken over bepaalde stappen. Kies mensen die veranderings-minded zijn. Vraag hen uiteraard wel om kritisch te zijn.
Heb je een antwoord op alle vragen? Ben je samen met een groepje collega’s overtuigd van de slaagkansen van het project? Informeer dan álle actoren: inhoudelijke medewerkers, jongeren, ouders, ondersteunend personeel, buren – hoe meer hoe beter. Je wil dat jouw plan ook gedragen wordt en niet enkel een goed idee blijft in je hoofd, toch?
Durf je project regelmatig bij te stellen
Heb je het gevoel dat mensen hun geloof verliezen? Dat er toch enige chaos ontstaat? Of dat het tempo van de verandering toch te hoog ligt? Pak het schema er dan bij en overloop alles weer. Misschien is de context veranderd of heb je iets over het hoofd gezien. Niet erg. Installeer wat aanpassingen of leg het project tijdelijk even stil. En informeer opnieuw alle actoren over de wijzigingen.